Marcin Horszczaruk
Urodziła się na Górnym Śląsku (dokładniej w Katowicach), w niemieckiej rodzinie inteligenckiej, jako jedyne
dziecko, 28 czerwca 1906 roku. Jej ojciec, Fryderyk, był lekarzem i profesorem pediatrii, który w 1910 roku
wraz z żoną i córką przeniósł się do Getyngi, gdzie otrzymał stanowisko na Georg-August Universität. Dla Marii
i jej rodziców oczywistością było, że w przyszłości studiować będzie właśnie na tym uniwersytecie, dlatego
po zdaniu w 1924 roku matury będącą wtedy formą egzaminu wstępnego na uczelnię, rozpoczęła naukę na
kierunku matematycznym. Po trzech latach odkryła, że bardziej pasjonującym ją kierunkiem jest fizyka
kwantowa, która w tamtym czasie była wciąż jeszcze młodą nauką. Na tej samej uczelni w tamtym okresie
wykładali bądź studiowali również późniejsi zdobywcy Nagrody Nobla, James Franck [odkrycie praw
rządzących zderzeniami elektronów wewnątrz atomu; 1925] i Adolf Otto Windaus [budowa steroli i ich
związek z witaminami; 1928], Max Born [interpretacja statystyczna funkcji falowej; 1954] (członkowie jej komitetu doktorskiego) oraz Enrico Fermi, Werner Heisenberg czy Wolfgang Pauli.
W 1930 roku uzyskała tytuł doktora z fizyki teoretycznej, wyszła za mąż za Josepha Edwarda Mayera i wyjechała z nim do Stanów Zjednoczonych, gdzie został profesorem na Johns Hopkins University w Baltimore. Niestety z powodu trwającego właśnie Wielkiego Kryzysu uczelnia nie miała pieniędzy na pensję również dla Marii, która była zmuszona uczyć fizyki charytatywnie i to aż przez dziewięć lat. Jednakże dzięki temu stała się siódmym pokoleniem profesorów uniwersyteckich (licząc od strony ojca). To właśnie tu, na Johns Hopkins University poznała Karla Ferdynanda Herzfelda, który zainteresował się jej pracą i wspólnie z mężem namówił, aby zajęła się wraz z nimi fizyką chemiczną, co zaowocowało wspólnym napisaniem wielu prac.
W 1939 roku zaś wraz z mężem Mayer otrzymała propozycję pracy (co warte podkreślenia, płatnej pracy) na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku, którą małżonkowie postanowili przyjąć. Pomiędzy 1941, a 1945 rokiem uczyła w Sarah Lawrence College, pracując jednak przede wszystkim nad wydzieleniem izotopu uranu w ramach projektu stworzenia bomby atomowej. Jej przełożonym był Harold
Clayton Urey, w 1934 roku laureat Nagrody Nobla z dziedziny chemii za odkrycie ciężkiej wody. Mimo wszystko dość często kierowana jednak była przeze niego do bardziej pobocznych prac, które nie przybliżały jej znacząco do celu, jakim miało być wydzielenie uranu, a który był najważniejszym celem laboratorium S.A.M.
Od 1946 roku zatrudniona była w Instytucie Studiów Atomowych imienia Enrico Fermiego na Uniwersytecie Chicagowskim w charakterze profesora (ucząc zarazem studentów Wydziału Fizyki). Powitano ją tam serdecznie, w przeciwieństwie do jej poprzednich uczelni, w których często spotykała się z dość przykrym przyjęciem. Co ciekawe dostała również pracę w Argonne National Laboratory i to pomimo jej, wtedy, niezbyt rozległej wiedzy z zakresu fizyki jądrowej. Jednakże chętnie dyskutowała zarówno z Edwardem Tellerem (węgierskim fizykiem i jednym z największych orędowników bomby wodorowej) jak i z Enrico Fermim. W tamtym okresie Mayer zajmowała się fizyką nuklearną i opublikowała wiele prac na temat stabilności i układów protonów oraz neutronów. Wspólnie z Hansem D. Jensenem, pochodzącym z Niemiec Zachodnich i związanym z uniwersytetem w Heidelbergu, jeszcze w 1949 roku zaobserwowali, że nukleony są rozłożone w powłokach o różnych poziomach energii. Wcześniej, w 1933 roku Eugene Wigner odkrył, iż siły utrzymujące razem nukleony są bardzo słabe, gdy są one odległe od siebie, w sytuacji, gdy jednak znajdują się blisko, siły te oddziaływują niezwykle silnie na siebie. Wigner opisał również wiele charakterystyk nukleonów i sił rządzących tymi jednostkami, i jednocześnie stwierdził, że niezależnie od tego, czy nukleony są protonami czy też neutronami siły pomiędzy nimi maja tę samą moc. Stąd w 1963 Mayer i Jensen musieli podzielić się z nim drugą połową Nagrody Nobla w dziedzinie. Tym sam została drugą kobietą (zaraz po Marii Skłodowskiej-Curie) uhonorowanej tym wyróżnieniem. Maria Mayer pracowała już w tamtym czasie na Uniwersytecie Kalifornijskim w La Jolla.
Zmarła 20 lutego 1972 roku w San Diego.
Bibliografia
http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1963/mayer-bio.html [dostęp:
23.04.2016]
http://www.britannica.com/biography/Maria-Goeppert-Mayer [dostęp: 23.04.2016]
http://www.slask.travel/object,10345/Maria_Goeppert-Mayer_laureatka_Nagrody_Nobla.html
[dostęp: 23.04.2016]
https://www.aip.org/history-programs/niels-bohr-library/oral-histories/4770 [dostęp: 23.04.2016]
