REWOLUCJE W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

Dawid Baranowski

Émilie le Tonnelier de Breteuil, znana lepiej jako Émilie Du Châtelet, to jedna
z najwybitniejszych kobiet XVIII wieku. Kobieta niezwykła, która stała się wzorem

i symbolem dla przyszłych kobiet – uczonych. Interesowała się fizyką i matematyką.

Émilie uznaje się za twórczynię zasady zachowania energii. Jej największym

osiągnięciem było ustalenie wzoru na energię kinetyczną. 

Émilie urodziła się 17 grudnia 1709 roku. Jej ojciec - Louis Nicolas le Tonnelier

de Breteuil - był wysokiej rangi urzędnikiem w służbie króla Francji Ludwika XIV.

Monsieur de Breteuil był częścią francuskiej śmietanki towarzyskiej. Wizyty

ciekawych ludzi, w tym sławnych uczonych,w domu państwa de Breteuil

były więc bardzo częste. Rodzice Émilie przywiązywali ogromną wagę do edukacji.

Émilie uczyła się w domu. Była wszechstronnie uzdolnionym dzieckiem.

Warto wspomnieć, że w wieku dwunastu lat znała 6 języków obcych. Od najmłodszych lat wykazywała ogromne zainteresowanie fizyką i matematyką, co było niespotykane wśród młodych dziewcząt na początku XVIII wieku. Zainteresowania Émilie spotkały się z dezaprobatą jej matki. Madam de Breteuil planowała nawet wysłać Émilie do zakonu, aby nie dopuścić do rozwoju córki we wspomnianych dziedzinach nauki. Kiedy Émilie ukończyła osiemnasty rok życia, rodzice zdecydowali wydać ją za mąż. 

Kandydatem na męża Émilie został oficer francuskiej armii - Marquis Florent-Claude du Châtelet – który cieszył się sympatią państwa de Breteuil. Émilie nie była tym faktem zachwycona, jednak nie miała nic do powiedzenia. Oświadczyny przyjęła. Mimo niezadowolenia Émilie, jej małżeństwo z Monsieur du Châtelet miało wiele korzyści. Oficer armii często wyjeżdżał. Dzięki temu Émilie mogła rozwijać swoje zainteresowania, nie tylko naukowe. Rok 1737 był rokiem przełomowym w karierze intelektualnej Émilie. Wzięła ona udział w konkursie naukowym Francuskiej Akademii Nauk. Konkurs dotyczył rodzaju światła, ognia
i ciepła. W swojej  pracy pt. „Dissertation sur la nature et la propagation du feu” Émilie przedstawiła zjawisko natury światła. Ponadto przewidziała zjawisko promieniowania podczerwieni. Konkursu nie wygrała, jednak jej praca została opublikowana. Pomimo faktu bycia kobietą, jej dokonania zyskały popularność i szacunek w środowiskach naukowych Francji. Swoje zainteresowania wiązała również z działalnością Isaaca Newtona, którego teorie budziły wiele kontrowersji w wieku XVIII. Émilie, jak wiele kobiet tamtego okresu, prowadziła bogate życie towarzyskie. Jednym z licznych jej kochanków był francuski pisarz – Wolter. Ich związek i przyjaźń trwały 12 lat. Pisarz był bardzo ważną osobą w życiu Émilie. Wielokrotnie zachęcał ją do rozwijania swoich zainteresowań i do samodzielnego myślenia. Wolter zachwycał się nie tylko urodą Émilie. Twierdził także, że była niezwykle inteligentna. Ich związek był związkiem dwóch wielkich osobowości i przetrwał on do ostatnich dni Madame du Châtelet. Pod wpływem Woltera Émilie badała podstawy religijne chrześcijaństwa, judaizmu i islamu. Twierdziła, że w założeniach tych religii występuje błąd logiczny. Podkreślała konieczność kierowania się rozumem, a nie fanatyzmem i radykalizmem religijnym. Francuski pisarz Wolter nie był jedynym kochankiem Émilie. Ich związek zakończył się w 1746 roku, kiedy to Émilie zakochała się w znacznie młodszym od siebie poecie – Markizie de Saint – Lambert. Według źródeł zaszła w nim w ciążę, co było bardzo niebezpieczne dla kobiet w jej wieku (43 lata). Wiedząc, że może umrzeć, pracowała 18 godzin na dobę, aby ukończyć swój największy projekt – francuskie tłumaczenie „Principia” Issaca Newtona. Tłumaczenie do dnia dzisiejszego uznaje się za filar francuskiej literatury naukowej. W 1949 roku Émilie urodziła córkę, ale, niestety, po porodzie zmarła. Warto dodać, że była matką trojga dzieci, których jednak trudno ustalić ojcostwo.

Podsumowując - Émilie Du Châtelet to niezwykła kobieta, którą uznać możemy
za rewolucjonistkę. Jej dokonania wniosły wiele do nauk ścisłych, czego przykładem jest wzór
na energię kinetyczną właśnie jej autorstwa (patrz poniżej). Przypisywane są jej słynne słowa: „Inteligencja nie ma płci”. Według źródeł Wolter na łożu śmierci Émilie powiedział: „Był to wielki człowiek, którego jedynym błędem jest to, że był kobietą”.