Harriet Beecher Stowe | projektismuw2016

Maria Chmielewska

Harriet Beecher Stowe urodziła się 14 czerwca 1811 roku w Litchfield (Connecticut,

Stany Zjednoczone Ameryki). Zdobyła narodową sławę dzięki swojej antyniewolniczej

powieści pod tytułem „Chata wuja Toma”, która wstrząsnęła Ameryką przed wojną secesyjną.

Stowe dorastała w atmosferze powagi moralnej i nauki. Jej ojciec, Lyman Beecher, był

ministrem oddanym walce o sprawiedliwość społeczną. W wieku 21 lat Harriet Stowe

zamieszkała w Cincinnati (Ohio). Brała tam czynny udział w życiu szkolnym i literackim,

publikując w lokalnych czasopismach swoje opowiadania.

Zaobserwowane w Cincinnati życie niewolników wywarło na Harriet ogromne wrażenie.

Wpływ na jej poglądy miała również abolicjonistyczna postawa jej ojca. Stowe mieszkała w

Cincinnati przez 18 lat. Przez cały ten czas była w bezpośrednim kontakcie ze zbiegłymi

niewolnikami, więc od podszewki poznała całą prawdziwą historię życia na południu

Stanów Zjednoczonych.

W 1836 roku Harriet poślubiła Calvina Ellisa Stowe’a – pastora, którego poznała w seminarium teologicznym swojego ojca. W 1850 roku Stowe z mężem przenieśli się do Maine, gdzie Harriet rozpoczęła pracę nad swoją powieścią o niewolnictwie, którą oparła na własnych obserwacjach. „Chata wuja Toma” wydana została w 1852 roku i stała się natychmiastową sensacją - sprzedano 300 tysięcy egzemplarzy książki w pierwszym roku, a zaraz przed wojną secesyjną aż 3 miliony. Powieść Stowe błyskawicznie została bestsellerem. Lepiej sprzedającą się od „Chaty wuja Toma” książką w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku była tylko Biblia. Nikt nie spodziewał się, że kobieta może zdobyć tak ogromną popularność i to podejmując tak ważny ówcześnie polityczny temat. Szczególnie, że powieści antyniewolnicze nigdy wcześniej dobrze się nie sprzedawały,
a Stowe nie była uznaną pisarką. Książka spotkała się z dużym zainteresowaniem także w Wielkiej Brytanii, gdzie sama pierwsza jej edycja sprzedała się w nakładzie 200 tysięcy kopii.

Sukces „Chaty wuja Toma” i jej autorki wywarł ogromny wpływ na rolę kobiet w życiu publicznym. Mówi się również, że książka ta przyczyniła się pośrednio
do wybuchu wojny secesyjnej – przez spowodowany nią wzrost idei abolicjonistycznych. Stowe w swojej książce w emocjonalny sposób przedstawiła obraz niewolnictwa,
a zwłaszcza jego wpływ na rodziny i dzieci, co poruszyło całym narodem. Historia opisana w powieści stała się istotnym argumentem liberałów w walce o zniesienie niewolnictwa. Praca oceniana negatywnie była natomiast przez zwolenników niewolnictwa, którzy głosili, że książka jest zupełną fikcją. W odpowiedzi na krytykę Stowe w 1853 roku opublikowała „Klucz do chaty wuja Toma”, który zawierał dokumenty świadczące o rzeczywistym wydarzeniu się opisanych w „Chacie wuja Toma” scen. „Klucz do chaty wuja Toma” również okazał się bestsellerem.

W 1862 roku, po wybuchu wojny domowej, Stowe udała się do Waszyngtonu, gdzie spotkała się z Abrahamem Lincolnem. Prezydent powitał ją słowami: „A więc to ty jesteś tą małą kobietą, autorką książki, która rozpoczęła tę wielką wojnę”.

Harriet Stowe, aż do późnej starości, pisała opowiadania, eseje, a nawet podręczniki. Pozostawiła po sobie długą listę powieści, choć żadna z nich nie zyskała tak dużej popularności jak „Chata wuja Toma”. Książka ta należy obecnie do najbardziej znanych dzieł spośród amerykańskiej literatury, przetłumaczono ją na wiele języków,
w tym także na język polski.

Stowe była bardzo znana i szanowana, zwłaszcza wśród społeczności
o reformatorskich poglądach. Walczyła także o prawo wyborcze dla kobiet. Pod koniec życia pomogła swojemu synowi Charlesowi Stowe w napisaniu biografii na jej temat. Opublikowano ją w 1889 roku. Spekuluje się, że pod koniec swojego życia Harriet Stowe cierpiała na alzheimera. Zmarła 1 lipca 1896 roku w Hartford (Connecticut) w wieku 85 lat.

Bibliografia:

The Macmillan Dictionary Of Women’s Biography, Jennifer S. Uglow, 1982
Harriet Beecher Stowe Biography, http://www.britannica.com/biography/Harriet-Beecher-Stowe
Harriet Beecher Stowe Biography, http://www.history.com/topics/harriet-beecher-stowe
Harriet Beecher Stowe Biography, http://www.biography.com/people/harriet-beecher-stowe-9496479