Farabundo Marti
Krzysztof Wawrzynkiewicz
Agustín Farabundo Martí Rodríguez (ur. 5 maja 1893 roku w Teotepeque, zm. 1 lutego 1932 roku) był
salwadorskim politykiem komunistycznym, wojskowym oraz działaczem marksistowsko-leninowskim.
W 1931 r. założył i został przywódcą Komunistycznej Partii Salwadoru. Znany jest również jako rewolucyjny
przywódca powstania chłopskiego z lat 1930-1932. Uznawany za największego rewolucjonistę
Salwadoru i męczennika.
Urodził się w Teotepeque. Wychował się w niezamożnej społeczności rolniczej. Po ukończeniu szkoły
zdecydował się na wyjazd na studia do stolicy Salwadoru, czyli San Salwadoru. Właśnie na studiach
ukształtowały się jego poglądy na temat systemu panującego w kraju, który według niego był biednym
krajem eksploatowanym dla zysku bogatych ludzi. Od tego momentu Farabundo Marti zaczął walczyć o
sprawiedliwość i wolność dla swojego narodu. W 1920 r. został po raz pierwszy aresztowany wraz z innymi
studentami podczas protestu przeciwko ówcześnie panującej dynastii Meléndez-Quiñonez.
Po tym zdarzeniu Marti został wygnany ze swojego kraju i udał się kolejno do Gwatemali, Meksyku, Kuby, Jamajki, Stanów Zjednoczonych i Nikaragui. Będąc na emigracji w Gwatemali, Martí, w 1925 roku, wziął udział w powstaniu Partii Komunistycznej Centroamericano. W tym samym roku wrócił do Salwadoru jako delegat Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i pomagał w tworzeniu Regionalnej Federacji Pracowników Salwadoru.
W 1928 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Wstąpił tam do antyimperialistycznej League of the Americas. Marti idealnie pasował do tej grupy, ponieważ jawnie sprzeciwiał się wyzyskowi biednych ludzi przez imperialistyczne podmioty światowe. W 1929 r. przebywał
w Meksyku, gdzie studiował rewolucję agrarną, której bohaterem był Emiliano Zapata. Jego działaniu przyświecała idea marksistowsko-leninowska, a więc wyznawał teorię walki klas – proletariatu (chłopów) i właścicieli firm, kompanii zagranicznych i władzy, nietroszczącej się o dobro kraju. Celem, który wyznaczył sobie Marti było obalenie imperialistycznego kapitalizmu, zniszczenie klas społecznych i stworzenie komunizmu.
W 1930 roku założył Komunistyczną Partię Salwadoru (PCS). W styczniu 1932 r. PCS wzięła udział w wyborach samorządowych i parlamentarnych, które zdaniem PCS zostały sfałszowane. Komitet Centralny PCS postanowił przygotować pospolite ruszenie przeciwko obecnemu wojskowemu rządowi. Martí został zatrzymany 19 stycznia 1932 roku w domu
i usłyszał zarzut organizacji powstania. Powstanie zostało stłumione przez wojsko prezydenta Martineza. Z powodu represji w ciągu kilku tygodni zamordowano między 15 000 a 30 000 ludzi.
Marti został uwięziony po tym, jak został uznany przez członków Krajowej Policji
za organizatora powstania. Przyznał się do winy, albowiem silnie wierzył w słuszność swojej sprawy. Jego zamiarem było uwolnienie Salwadoru spod władzy wojskowej i wpływów Stanów Zjednoczonych. Jego wizją było państwo, w którym panuje wszechpanująca równość. Mówił o likwidacji systemu, który jawnie wykorzystywał obywateli Salwadoru. Przez całe swoje życie podróżował po Amerykach, kształtując swoją ideologię i nauczając innych. Pisząc o Farbundo Martim, trzeba z pewnością podkreślić, że był to człowiek, który postulował socjalistyczną wizję państwa uwolnionego spod kapitału zagranicznego. Stał się przykładem
dla salwadorskich chłopów i nakłaniał do czynnego działania w celu poprawienia swojego życia.
Jego postać została zapamiętana przez Salwador jako symbol oporu wobec kolejnych rządów wojskowych. W 1980 roku na jego cześć został nazwany sojusz organizacji partyzanckich (obecnie przekształcony w partię polityczną, która zwyciężyła wybory prezydenckie w 2009 i 2014 roku).
Bibliografia:
