Wenesa Piątkowska
Mary Wollstonecraft - urodziła w 1759 roku w Londynie, a zmarła w 1797 roku także
w Londynie. Feministka, autorka książki „Vindication of Rights of Women”. Walczyła o
równouprawnienie kobiet. Mary poszerzyła rewolucyjne hasła tak, by obejmowały one
również kobiety. Jej przeciwnicy nazywali ją „filozofującym wężem” i „hieną w spódnicy”,
jednak dla kobiet Mary jest feministyczną świętą.
Teorie Wollstonecraft opierały się głównie na jej własnych doświadczeniach. Ojciec Mary
porzucił rzemiosło tkacza jedwabiu, po czym przeniósł się z rodziną do Yorkshire i tam
uprawiał ziemię. Mary zdobyła podstawowe wykształcenie a następnie pobierała naukę
u przyjaciółki. Niepowodzenia ojca doprowadziły go do nadużywania alkoholu i znęcania się
nad rodziną. Mary zawsze stawała w obronie matki i rodzeństwa. Szybko zrozumiała,
że sama będzie musiała zarabiać, aby utrzymać rodzinę. Mogła podjąć pracę jako dama do
towarzystwa , nauczycielka bądź guwernantka. Spróbowała wszystkich trzech zawodów.
Gdy miała dziewiętnaście lat opuściła dom rodzinny i pracowała jako dama do towarzystwa
pani Dawson. Dzięki niej poznała życie wyższych sfer. W 1783 roku Mary wywiozła swoją
siostrę Elizę z domu jej męża, gdyż ten znęcał się nad nią. Mary, Eliza i ich bliska
przyjaciółka-Fanny Blood, otworzyły szkołę w Newington Green. Wollstonecraft napisała tam „Thoughts on the Education of Women”. Książka dotyczyła rozwoju intelektualnego młodych kobiet.
Po kilku latach szkoła upadła i Wollstonecraft przyjęła pracę guwernantki dzieci lordowstwa Kingsborough. Szybko jednak zrezygnowali z jej usług ze względu na jej bunt i niezależność. W 1790 roku wyjechała do Londynu, gdzie pracowała dla Josepha Johnsona, wydawcy, który dał jej pracę redakcyjną i zapewnił mieszkanie. Stała się członkiem grupy intelektualnej, w której byli Godwin, Paine i Fuseli. Mary pisała dla „Analytical Review”.
Wydarzeniem, które przyciągało uwagę Mary była Rewolucja Francuska. Jej praca „A Vindication of Rights of Men” była jednym z pierwszych dzieł podważających stanowisko Edmund Burke’a, który skierował angielską opinię publiczną przeciwko francuskiej rebelii. Mary zburzyła samozadowolenie Burke’a , zwracając baczniejszą uwagę na niesprawiedliwości ustroju brytyjskiego. Był to pierwszy sukces Wollstonecraft, tymbardziej, że był to pierwszy esej polityczny.
W 1792 roku Mary zajęła się kwestią kobiet w książce pt. „A Vindication of the Rights of Women”. Wystąpiła z propozycją włączenia stanowiska kobiet do dyskusji o reformach społecznych. Starała się zdjąć społeczne piętno z pojęcia kobiety. "Czas dokonać przewrotu w kobiecych obyczajach i wychowaniu; czas zwrócić im utraconą godność i - jako części gatunku ludzkiego- umożliwić im naprawienie świata poprzez naprawienie samych siebie"- pisała Mary. Wollstonecraft apelowała do kobiet, aby odrzuciły przypisywaną im rolę istot podporządkowanych i zależnych od mężczyzn., oraz by stały się racjonalnymi i pożytecznymi obywatelami. „Czas już rozpocząć rewolucje w kobiecej obyczajowości, czas przywrócić kobietom utraconą godność…” – pisała. Głosiła edukacyjne równouprawnienie kobiet. Mary Wollstonecraft oskarżyła społeczeństwo, że zrobiło z kobiet „kokietujące niewolnice”. Aranżowane małżeństwa nazywała „legalną prostytucją”. Pisała również o przemocy domowej.
W 1793 roku Wollstonecraft wyjechała do Paryża, gdzie mogła zobaczyć jak wygląda Rewolucja Francuska. Poznała tam wiele czołowych postaci politycznych tejże Rewolucji. Miała także romans z Gilbertem Imlayem (amerykańskim łowcą przygód). Porzucił ją, po urodzeniu mu córkę Fanny. Wówczas zrozpaczona Mary próbowała popełnić samobójstwo. Rzuciła się z mostu Putney do Tamizy. Udało się ją uratować. 1796 roku Wollstonecraft poślubiła Williama Godwina (filozofa). Rok później Mary zmarła kilka dni po urodzeniu córki, którą nazwała swoim imieniem. Co ciekawe, córka ta wyszła za mąż za sławnego poetę angielskiego i napisała słynną książkę „Frinkenstein”.
Dzieło Mary dało początek dyskusji, która miała doprowadzić do wolności, swobody i równouprawnienia kobiet. Jednak prawdziwa bitwa o prawa kobiety rozegrała się dopiero w połowie następnego stulecia. Wtedy feministki na nowo odkryły dzieło Mary. Można śmiało powiedzieć, ze wyprzedziła ona swoją epokę. To właśnie Mary Wollstonecraft zapoczątkowała walkę o wyzwolenie kobiet i ich równouprawnienie. Była bez wątpienia pierwszą feministką na świecie.
Źródła:
„Sto kobiet, które miały największy wpływ na dzieje ludzkości” Deborah G. Felder
„The Macmillan dictionary of Women’s Biography” Jennifer S. Uglow
Mary Wollstonecraft
