Fidel Castro (ur. 13 sierpnia 1926 r.) – polityk kubański, pierwszy sekretarz Komunistycznej
Partii Kuby i przywódca rewolucji kubańskiej. W czasie studiów występował przeciwko
dyskryminacji rasowej oraz przeciwko korupcji na Kubie, przez co często bywał aresztowany.
Taktyka rewolucji Castro polegała na głębokiej analizie rzeczywistości kubańskiej, zwłaszcza pod
względem społeczno-politycznym oraz ekonomicznym. Pozwoliło mu to zsynchronizować różne
nurty polityczne i ukierunkować je w stronę obalenia znienawidzonej dyktatury. Siłę napędową rewolucji stanowili chłopi i robotnicy rolni, później dołączył do nich proletariat miejski. Głównymi dążeniami rewolucji były przebudowa społeczna i polityczna oraz osiągnięcie całkowitej suwerenności narodowej, co rozumiano jako wyzwolenie kraju spod amerykańskiej dominacji. Cechą charakterystyczną rewolucji kubańskiej było pokazanie, że możliwe jest zwycięstwo armii partyzanckiej przeciwko armiom regularnym. Castro zdawał sobie sprawę, że celów rewolucji nie można osiągnąć bez rozbicia aparatu ucisku, którym posługiwała się dyktatura Batisty, i zastąpienia go ludowym aparatem wojskowym.
Castro w wywiadzie telewizyjnym z roku 1959 sprecyzował cele rewolucji. Oświadczył on, że rewolucję robi się po to, by pomóc najbiedniejszym, a nie bogaczom. Ważne są też zapewnienie pracy wszystkim obywatelom oraz rozwój kraju i zwiększenie produkcji
w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Zamierzenia te miały być osiągnięte za wszelką cenę, bez względu na to, czy się to komuś podobało, czy nie.
Rewolucja kubańska oczarowała lud swoją odwagą i nadzieją, a także udowodniła, że można rzucić wyzwanie Stanom Zjednoczonym, które nie były darzone sympatią przez południowych sąsiadów. „Fidelizm” stał się symbolem uciśnionych we wszystkich krajach Ameryki Łacińskiej. 22 kwietnia 1961 roku „Economist” napisał o Castro, że był: „człowiekiem tak fascynującym, jak żadna gwiazda filmowa, dał ziemię biednym, wysadził
z siodła bogatych i dał nauczkę gringosom”. Fidel Castro, jako utalentowany mówca, odczuwał potrzebę rozmowy z masami. Jednak rozmowa ta nie polegała na teoretycznym przemawianiu do ludzi, a była elementem serdecznej pogawędki. Castro, który jest realistą, nigdy nie ukrywał
przed obywatelami trudności, jakie niesie rewolucja. Wręcz przeciwnie, ukazywał ją w całej okazałości, by móc przekonać słuchaczy do pracy nad przezwyciężeniem problemów. Wszystkie przemówienia Castro miały wspólną cechę – umiłowanie swego narodu i oddanie rewolucji.
Podczas przemówienia wygłoszonego w obronie własnej w Santiago de Cuba (1953 r.) Castro podkreślał, że rewolucjoniści muszą głosić swoje idee w sposób śmiały, muszą określać swoje zasady i intencje tak, aby nikt nie poczuł się oszukany. Castro planował wprowadzenie pięciu ustaw rewolucyjnych. Pierwsza ustawa dotyczyła przywrócenia suwerenności poprzez ogłoszenie konstytucji 1940 roku jako rzeczywistej Ustawy Zasadniczej państwa. Dokument miałby obowiązywać aż do czasu, kiedy obywatele wyrażą chęć jego zmiany lub modyfikacji. Druga ustawa przyznawała nieodłączne prawo własności ziemi plantatorom trzciny cukrowej, dzierżawcom i połownikom użytkującym do 13,4 hektara ziemi. Co więcej, państwo zobowiązane było wypłacić odszkodowanie poprzednim właścicielom. Trzecia ustawa zapewniała robotnikom i pracownikom wszystkich wielkich przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i górniczych, łącznie z cukrowniami, prawo do 30% zysków. Wyjątek stanowili rolnicy. Czwarta ustawa gwarantowała wszystkim plantatorom trzciny cukrowej prawo do udziału w zbiorach trzciny w wysokości 55% oraz ustalała minimalną kwotę do przerobu na 40 tysięcy arrobas. Piąta ustawa nakazywała konfiskatę całego mienia wszystkich malwersantów za wszystkich rządów. Miało to dotyczyć również spadkobierców mienia zdobytego w sposób bezprawny. Powyższe ustawy miały zapewnić realizację dwóch pierwszych artykułów konstytucji, które dotyczyły zakazu własności obszarniczej i zapewnienia pracy wszystkim ludziom potrzebującym.
W przemówieniu na zakończenie zjazdu metalowców (1960 r.) Castro mówił: „Rewolucja uczy nas, jakie jest prawdziwe pojęcie ojczyzny, prawdziwe pojęcie honoru i godności, wskazuje nam tych ludzi, którzy są użyteczni i tych, którzy nimi nie są”. Castro twierdził również, że kwestie problematyczne w stosunkach Kuba-USA nie wynikają z chęci rządzenia Stanami przez Kubę, ale odwrotnie – z chęci rządzenia Kubą przez Stany. Fidel utrzymywał, że demokracja rewolucji kubańskiej odznacza się rządami większości i obroną interesów tej większości. Ponadto demokracja taka zapewnia prawo do chleba, prawo do kultury, prawo do pracy i do udziału w życiu społeczeństwa.
Znane słowa wypowiedziane przez Castro podczas przemówienia w obronie własnej – „SKAŻCIE MNIE, NIE DBAM O TO, HISTORIA MNIE UNIEWINNI!” – mają wymiar symboliczny. Castro przyobleka szaty Chrystusa, mającego zginąć na krzyżu, z drugiej jednak strony nawiązuje do Adolfa Hitlera, który w swojej pracy „Mein Kampf” napisał właśnie,
że historia go uniewinni.
Bibliografia:
Fidel Castro, „O rewolucji kubańskiej: wybór przemówień”, Książka i Wiedza, 1962
Serge Raffy „Czy reżim przetrwa dyktatora ?” Świat książki, 2006
Paulina Justyniak
Fidel Castro
