Karta płatnicza
Mateusz Bienias
Debetowa, kredytowa, zbliżeniowa – kto z nas wyobraża sobie dzisiaj życie bez kart płatniczych?
Praktycznie nikt. Łatwe i szybkie w obsłudze, stanowiące niewielki ciężar dla naszego portfela, stały się
dziś nieodłącznym elementem zakupów. Wydawać by się mogło, że karty płatnicze są wynalazkiem
współczesności, jak się jednak okazuje mają już za sobą ponad stuletnią historię.
Idea stosowania kart związanych z płatnością bezgotówkową była obecna już w latach 80. XIX stulecia,
lecz realizacji na szerszą skalę doczekała się na początku XX wieku. Wówczas firma Western Union wprowadziła możliwość płatności kartą za świadczone usługi. Działało to na zasadzie karty obciążeniowej, klient dostawał określony limit, który po określonym czasie musiał spłacić. Na taką wygodę mogli sobie jednak pozwolić tylko najlepsi klienci firmy. Pierwsza tego typu karta wydawana przez ową firmę nie należała do najlżejszych, bowiem wykonana była z metalu. W następnych lata karty tego typu zdobywały coraz większe rzesze posiadaczy, ponieważ coraz więcej firm, sklepów, hoteli czy koncernów paliwowych wprowadzało taki rodzaj płatności. Klientów przyciągała możliwość zakupu towaru bez natychmiastowej płatności za niego, jedynym ich mankamentem był brak uniwersalności, ponieważ każdy przedsiębiorca wprowadzał swoją kartę, nie akceptując tym samym innych przy transakcji.
Dynamiczny rozwój płatności kartą został zahamowany przez wybuch II wojny światowej, wówczas wprowadzono wymóg wyłącznej płatności gotówką. Zastój na rynku kart nie trwał długo, bowiem zaraz po zakończeniu wojny powrócono do płatności bezgotówkowej, na co pozytywnie wpływał dynamiczny wzrost gospodarczy Stanów Zjednoczonych. Karty płatnicze przestały być domeną jedynie sieci handlowych, ideę ich stosowania podchwyciły także banki. Pierwsza karta bankowa została wydana w 1946 roku w Nowym Jorku, następnie w 1947 roku przez Flatbush National Bank, lecz obydwie karty mogły być używane tylko lokalnie i wymogiem było posiadanie konta w owych bankach przez dwóch uczestników transakcji. W 1950 roku pojawiła się karta kredytowa mająca ponadstanowy zasięg wydana przez Franklin National Bank.
Istotnym epizodem w historii kart płatniczych była wizyta nowojorskiego biznesmena Franka McNamara w restauracji, do której zaprosił swoich znajomych. Po posiłku, przy płatności rachunku zorientował się, że nie wziął ze sobą portfela, co wprawiło go w niemałe zakłopotanie. Z pomocą McNamarowi przyszła żona, która pokryła koszty kolacji. Cała sytuacja przywiodła biznesmena do pomysłu stworzenia swojego rodzaju karty pozwalającej na płatności za usługi hotelowe, restauracyjne itp. W ten sposób w 1950 roku powstała firma Diners Club. Osoba posiadająca kartę tej firmy mogła pozwolić sobie(początkowo przy wysokich prowizjach) na płatności bezgotówkowe w wielu miejscach na świecie. Po danym okresie rozliczeniowym, który najczęściej wynosił miesiąc, członek klubu dostawał rachunek z zestawieniem wszystkich płatności dokonanych kartą z wezwaniem do ich uiszczenia. Przeciętny obywatel nie mógł sobie pozwolić na posiadanie tej karty. Była ona wydawana wyłącznie osobom wysoko postawionym i Stanowiła pierwszą kartę typu Travel and Entertainment. Sama firma wraz ze swoimi tradycjami przetrwała do dnia dzisiejszego.
Pod koniec lat 50. XX wieku nastąpił dynamiczny rozwój kart o różnym charakterze. Prym wiódł tutaj Bank of America, wówczas największy w Stanach Zjednoczonych, który w 1958 roku wydał własną kartę kredytową – BankAmericard, która swoim zasięgiem obejmowała cały kraj. Bank wprowadził możliwość spłaty należności po okresie rozliczeniowym w całości lub w konkretnej minimalnej części, przy czym resztę należności spłacano w ratach. Dziś karta ta jest znana na całym świecie pod nazwą Visa. Niedługo potem zaczęła działać organizacja InterBank Card Association, która wypracowała system płatności bezgotówkowych ułatwiających rozliczenia między kartami.
Napływ amerykańskich turystów do Europy korzystających z kart kredytowych zmusił Europejczyków do rozwoju własnego systemu kart płatniczych. Niedługo potem usankcjonowano prawnie użytkowanie kart płatniczych w krajach Europy Zachodniej, po czym przyłączono europejskie banki do systemu ICA.
Kolejny rozwój kart polegał na opracowaniu elektronicznych systemów wymiany danych, tworzeniu systemów zabezpieczeń oraz na nowych możliwościach wykorzystania kart. W ten sposób w 1975 roku zaczął działać pierwszy bankomat, dzięki któremu pieniądze można było wypłacić nie tylko w kasie banku.
Do dziś powstały następujące typy kart:
-
kredytowe: użytkowanie jej polega na uzyskaniu od banku konkretnego limitu pieniędzy w formie kredytu, który jest następnie spłacany na ustalonych warunkach.
-
debetowe: najczęściej wykorzystywana do codziennych transakcji. Jej limit to ilość pieniędzy obecna na naszym koncie
-
przedpłacone: na tej zasadzie działają karty podarunkowe. Przed korzystaniem z karty należy ją doładować
-
obciążeniowe: działają na podobnych zasadach co karty kredytowe, lecz w przypadku spłaty zadłużenia użytkownik zobligowany jest do spłacenia całości należności, nie tylko części.
Rozwój kart płatniczych w istotny sposób wpłynął na życie ludzi. Poza praktycznym zastosowaniem pozwalającym na niezabieranie ze sobą pieniędzy, co zmniejsza możliwość utraty większych sum w przypadku kradzieży, pozytywnie wpływa na gospodarkę. Udowodniono bowiem, że płacąc kartą ludzie chętniej i szybciej wydają pieniądze, co jest spowodowane brakiem realnego kontaktu z nimi.
źródło: http://tvpodkarpacka.pl/za-zakupy-placil-karta-sasiada/
Bibliografia:
http://www.kartyplatnicze.info/historia.php
