Aleksandra Skałecka
Myśląc o wynalazkach, które przyczyniły się do tego jak wygląda obecna rzeczywistość,
ludzie skupiają się na wielkich rzeczach, jak samolot czy bomba atomowa, zapominając o
małych przedmiotach codziennego użytku. Bezsprzecznie takim wynalazkiem jest tampon
oraz środki do higieny intymnej, których konsumentami jest połowa populacji. Pomimo roli,
jaką spełniają w życiu codziennym, przedmioty używane w związku z menstruacją nie weszły
na stałe do debaty publicznej, co ma wpływ na to, że tematy z nimi związane nie są traktowane
poważnie przez część społeczeństw. Są to sprawy, które nie mogą być bagatelizowane ani
lekceważone ze względu na fakt, że wynalazek jakim jest tampon, niewątpliwie
zrewolucjonizował życie kobiet w owym czasie, a przez to odciska piętno na wyglądzie współczesności.
Przez długie wieki menstruacja była uważana za coś nieczystego, karę wymierzoną w kobietę, jak również powód do wstydu czy zażenowania. Źródło tych poglądów tkwiło w religijnych przekonaniach oraz wszechobecnym patriarchacie. Do XX wieku mężczyźni uznawali menstruację za sprawę jedynie kobiecą, która w żadnym stopniu ich nie dotyczy. Z powyższych względów kobiety ukrywały swoje okresy celem uniknięcia społecznego napiętnowania. Samodzielnie poszukiwały sposobów na poradzenie sobie z tym problemem.
Idea wprowadzenia do pochwy przedmiotu, w celu zatrzymania krwawienia, pojawiła się już w XV w p.n.e w starożytnym Egipcie, gdzie kobiety używały jednorazowego środka higienicznego, zrobionego ze zmiękczonego papirusu. Można to uznać za pierwowzór tamponu, który dzisiaj jest nam znany. W starożytnej Grecji używano małych kawałków drewna owiniętych w płótno, w Japonii natomiast papieru i bandaży, które musiały być zmienianie kilkanaście razy dziennie.
W czasach elżbietańskich oraz wiktoriańskich kobiety w zdecydowanej większości były analfabetkami, nie mającymi żadnego dostępu do rzetelnej informacji medycznej. Upokarzanym kobietom wmawiano nawet, że menstruacja jest chorobą psychiczną kontrolowaną przez ich ciała. Do końca XIX musiały same sobie radzić z krwawieniem, zamykając się w domach, by informacja o ich sytuacji nie wyszła nigdzie na zewnątrz.
Rewolucja dla kobiet nastąpiła w 1931 roku, kiedy to amerykański lekarz dr Earle Hass, widząc dyskomfort swojej żony- tancerki, w czasie menstruacji, opracował i opatentował tampon, który jest nam znany obecnie. Dwa lata później Gertrude Tendrich odkupiła od niego patent i stworzyła firmę Tampax, która do dnia dzisiejszego jest jedną z największych firm produkujących środki higieniczne dla kobiet. Od wejścia na rynek w 1936 roku, tampon wzbudzał wiele kontrowersji. Mówiono, że jest niebezpieczny dla zdrowia kobiet, a jego używanie miało je pobudzać seksualnie.
Przełomem w postrzeganiu tamponu okazała się II wojna światowa oraz spowodowany przez nią deficyt siły roboczej. Kobiety musiały zająć miejsce mężczyzn, dlatego była potrzebna ich szybka aktywizacja. Pojawiły się m.in. reklamy tamponów, mówiące, że jest to niezbędnik każdej kobiety, który zagwarantuje sukces amerykańskiej sile roboczej. Dostały one szansę uaktywnienia się w społeczeństwie. Życie kobiet, w krajach dotkniętych wojną, zostało niewątpliwie zrewolucjonizowane, jednak nie w sposób, który zostałby zaakceptowany obecnie. Kobiety miały zastąpić mężczyzn na ich stanowiskach, w tym celu musiały ukryć przed światem zewnętrznym wszelkie swoje słabości, w tym problemy związane z menstruacją, które nadal były uważane za medyczne kalectwo oraz niedole. Przykładem takiego postrzegania kobiecego problemu może być kampania reklamowa Tampaxu z 1938 pod hasłem Wojna nie będzie czekać. Tampony zapewnią ci efektywność w wykonywaniu czynności, która opierała się na wcześniej przytoczonych stereotypach.
Kolejnym przełomem dla tamponów, były lata 60. i 70., który dzięki nowej fali ruchów feministycznych zapoczątkował zmiany w marketingu, a co za tym idzie zmiany w postrzeganiu tamponu jak i całej menstruacji. Kolorowe reklamy pojawiły się w telewizji oraz kobiecej prasie, zachęcając kobiety do aktywności sportowych i do celebracji życia w czasie okresu. W reklamach pojawiły się młode, zadowolone z życia kobiety, w białych, obcisłych ubraniach, pływające, biegające, jeżdżące konno. Dzięki nim kobiety miały być bardziej pewne, wolne od wszelkich ograniczeń związanych z menstruacją. Według przekazu medialnego a następnie społeczeństwa, okres przestał być ograniczeniem, kalectwem. Przekaz reklam szybko dotarł do kobiet, mówiąc że w czasie menstruacji są zdolne do wszystkiego. Zamiast wstydu związanego z okresem, mogły wreszcie zaakceptować swoje ciała. Zyskały wreszcie pełną kontrolę nad swoim ciałem. Stały się odpowiedzialne za siebie same.
Reklama tamponów w jednym z pism młodzieżowych, 1974
Podsumowując, stworzony w latach 30., rewolucyjny tampon stał się jednym z symboli liberalizacji kobiet na Zachodzie. Jego nieustannie zmieniający się wygląd, dopasowywał się do potrzeb kobiet, dzięki czemu menstruacja stała się dla nich zdecydowanie bardziej komfortowa, sprawia im dużo mniej problemów. Tampony przyczyniły się w zdecydowanej części do zaakceptowania przez kobiety ich ciał oraz procesów w nich zachodzących. Łatwo dostępne tampony, pozwalają niemalże zapomnieć kobiecie o okresie, nie ograniczającej jej jakichkolwiek aktywności. Ten dyskretny, niepozorny produkt pozwolił kobietom wejść w przestrzeń społeczną, zajmować w niej coraz bardziej kluczowe pozycje. Wynalezienie tamponu było impulsem do działań na rzecz popularyzacji edukacji na temat menstruacji oraz do znaczących zmian w polityce koncernów wobec konsumentów i zdrowia publicznego.
Bibliografia
-
Vostral S., Under Wraps: A History of Menstrual Hygiene Technology, Lexington Books, 2010
-
Freidenfelds L., The Modern Period: Menstruation in Twentieth- Century America, Johns Hopkins University, 2009
-
http://www.theatlantic.com/health/archive/2015/06/history-of-the-tampon/394334/
-
http://www.theatlantic.com/health/archive/2015/06/dont-let-them-see-your-tampons/394376/
-
http://www.menstruation.com.au/contributors/bleedinwomanpart4.html
-
https://www.sccs.swarthmore.edu/users/01/sarahk/hers/school/tampon.html
-
https://www.youtube.com/watch?v=RqugolwkFno historia tamponu
-
https://www.youtube.com/watch?v=n09SejxpcFA menstruacja dotyczy jedynie kobiet, ale nie powinna ona być pod żadnym bagatelizowana przez mężczyzn. powinni pomagać im podczas okresu, dlatego powinni znać podstawowe informacje o środkach higienicznych, w tym tamponach
-
https://www.youtube.com/watch?v=XudcJyHmzQ0 reklama tamponów lat 80.
Tampon
