REWOLUCJE W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

Piotr Bogdański

 

 

Joanna d'Arc, zwana również Dziewicą Orleańską, urodziła się prawdopodobnie 6 stycznia 1412 roku we

wsi Domremy, leżącej w księstwie Bar, jako córka Jacka z Ars i Izabeli Romee. Była piękną, blondwłosą

dziewczyną, która wierzyła w moc modlitwy i często chodziła do kościoła. Podobno, kiedy miała

dwanaście lat, po raz pierwszy usłyszała głos niebiański, który polecił jej: „Joanno, bądź grzeczna i dobra,

chodź do kościoła”. W wieku lat trzynastu złożyła śluby dziewictwa, natomiast pięć lat później, mając

lat osiemnaście, ukazał się jej święty Michał wraz ze świętymi Katarzyną oraz Małgorzatą i powiedział:

„Joanno, idź na pomoc królowi Francji, zwrócisz mu królestwo...”. W tym czasie trwała wojna

francusko-angielska, nazywana też wojną stuletnią, która rozpoczęła się w 1337 roku jako spór o sukcesję

do francuskiego tronu. Ponadto wcześniej we Francji doszło do rozłamu na tzw. Armaniaków,  lojalną

grupę wobec zabitego księcia Orleanu Ludwika Orleańskiego oraz na tzw. Burgundczyków, będących

zwolennikami Jana bez Trwogi - księcia Burgundii. W wyniku niepoczytalności Karola VI, będącego

królem Francji, Karol VII przyjął tytuł „delfina”  i chciał zawrzeć rozejm z Burgundią. Jednak podczas

spotkania Armaniacy zamordowali Jana bez Trwogi. Nowy książę Burgundii o zabójstwo oskarżył

Karola VII i wszedł w sojusz z Anglią. Ojciec Joanny był przeciwny angażowaniu się córki

w wojnę - twierdził, że jeśli będzie wybierała się na wojnę, to utopi ją w studni. Z tego powodu Joanna o pomoc poprosiła swojego wuja, wraz z którym udała się do dziedzica de Baudricourt, będącego dowódcą garnizonu wojskowego. Joanna chciała złożyć wizytę na francuskim dworze królewskim w Chinon. Początkowo hrabia de Baudicourt odmawiał zezwolenia, lecz po tym, jak Joanna przepowiedziała porażkę Karola VII pod Orleanem (która zresztą zaraz się potwierdziła), hrabia zezwolił na złożenie wizyty w Chinon. Tam, podczas prywatnej audiencji, Joanna zrobiła niesamowite wrażenie na królu Francji Karolu VII i złożyła petycję o zezwolenie na wyjazd
z wojskiem na wojnę przeciwko Anglii. Karol VII w Joannie d'Arc dostrzegł jedyną szansę
na odwrócenie, jak do tej pory, niekorzystnego bilansu wygranych  wojen i  zgodził się
na udział kobiety w operacji wyzwolenia Orleanu. Doradcy króla obawiali się, że Joanna zostanie oskarżona
o herezję i o bycie czarownicą. By zapobiec takiej krytyce, zlecili szereg badań teologicznych które potwierdziły, że Joanna jest kobietą uczciwą, czystą oraz obdarzoną cnotą pokory. Joanna, wczuwając się w rolę wodza i jednocześnie wydając rozkazy, stanęła na czele armii, która kierowała się na Orlean. Jej strategia frontalnego ataku na wszystkie fortece orleańskie przy użyciu artylerii okazała się znakomitym pomysłem, który doprowadził
do  odzyskania Orleanu. Po skutecznej walce, w dniu 29.06.1429 r., postanowiono ruszyć dalej w kierunku Reims. Do Reims armia Joanny dotarła 16 lipca i zdobyła je pokojowo. Następnego dnia, tj. 17 lipca odbywa się koronacja króla Karola VII. Pasmo wygranych wojen zakończyła bitwa z 3 maja 1430 roku w Compiegne. Joanna, przeczuwając niepomyślne zakończenie potyczki, zarządziła odwrót swojej armii. Uniesiona honorem postanowiła jako ostatnia opuścić pole walki, lecz została namierzona przez jednego z łuczników i schwytana przez Burgundczyków. Król Karol VII nie interweniował w celu wykupu swojego najcenniejszego dowódcy, co wykorzystali Anglicy, którzy wykupili Joannę za 10 tysięcy liwrów i wytoczyli jej proces o herezję. Postępowanie sądowe rozpoczęło się 9 stycznia 1431 roku w Rouen. Joannę torturowano i oczekiwano, że przyzna się ona do stawianych jej siedemdziesięciu zarzutów. Jednak kobieta, jako wielka fanatyczka, duchowna mistyczka, narzędzie w ręku Stwórcy, była niezłomna w swej pewności, że jej życie jest kierowane przez Boga. Na pytanie, czy jest w łasce bożej odpowiedziała sprytnie: „Jeżeli nie jestem, Bóg może mi jej udzielić, a jeżeli jestem, Bóg może mnie w niej utrzymać”.

Proces obfitował w wiele nieprawidłowości, gdyż, między innymi, odmówiono Joannie prawa do radcy prawnego. Sąd mimo to uznał Joannę d'Arc za winną i skazał ją na egzekucję. Podobno 23.05.1431 roku dziewczyna na widok stosu odwołała swoje zeznania i w następstwie akt egzekucji zamieniono na dożywotni pobyt w więzieniu. Jednak sądząc, że taka postawa sprowadza się do zdrady Francji, do odejścia od swojej idei, wizji oraz do okłamania samej siebie, postanowiła odwołać ostatnie swoje zeznania i zostać przy poprzednich.
30.05.1431 roku spalono ją na stosie, następnie jej zwęglone szczątki spalono raz jeszcze
i ostatecznie zostały one wyrzucone  do Sekwany, by nikt nie mógł  gromadzić  relikwii kobiety.
Wojna stuletnia trwała jeszcze 22 lata po śmierci Joanny. D’Arc przeszła do historii jako kobieta legenda. Przez kolejne cztery wieki mówiono o niej i doceniano jej zaangażowanie
w wojnę. Ofiarowała ona swe życie za ojczyznę, stając się jednym z symboli Francji.
Po zakończeniu wojny stuletniej, na wniosek inkwizytora generalnego Johana Brehala i matki Joanny Isabelle Romee, papież Kalikst III zezwolił na postępowanie nazywane „procesem unieważniającym”, mające na celu rewizję procesu przeprowadzonego na Joannie d'Arc.
W wyniku procesu, w którym udział wzięli duchowni z całej Europy, uznano Joannę d'Arc 
za męczennicę, natomiast biskupa Pierra Cauchon oskarżono o skazanie niewinnej kobiety. Oficjalnie niewinność Dziewicy Orleańskiej Trybunał orzekł 7 lipca 1456 r. Na proces beatyfikacyjny Joanna czekała aż do XX wieku. Papież Kalikst III beatyfikował ją w 1909 roku, a za świętą uznano ją dopiero w 1920 roku. Joanna d'Arc poprzez ofiarę swojego życia zapisała się w pamięci społeczności francuskiej jako bohaterka narodowa oraz stała się patronką Francji. Utożsamiana jest również z faktem odrodzenia Francji.
     Niedawno, bowiem  na początku stycznia 2012 roku, odbyła się
w miejscowości Domremy we Francji uroczystość 600-lecia urodzin bohaterki narodu - Joanny d'Arc. Ówczesny prezydent Francji Nicolas Sarkozy wypowiedział wtedy następujące słowa: „Jako szef państwa miałem obowiązek oddać uroczysty hołd należny tym, którym Francja zawdzięcza swoją wolność i wielkość”. Ponadto Sarkozy nazwał Dziewicę Orleańską „ucieleśnieniem jedności narodowej” i „pierwszego francuskiego ruchu oporu w obliczu próby”. Dodał, że Joanna d'Arc jest „bez wątpienia Francuzką najbardziej znaną, poważaną
i kochaną na świecie”. Sarkozy odniósł się też do instrumentalnego traktowania Joanny d'Arc, czyniąc aluzję do skrajnie prawicowego Frontu Narodowego, który od lat próbuje uczynić
z Joanny d'Arc symbol nacjonalizmu i niechęci do imigrantów – „Dzielić (ludzi) w imię Joanny d'Arc - to zdradzać pamięć o niej”.

    Postać Joanny d'Arc była inspiracją dla twórców dzieł sztuki, takich jak Szekspir, Friedrich Schiller czy Mark Twain. Powstał nawet film w reżyserii Luca Bessona z 1999 roku pt. „The Story of Joan of Arc”. Wielu ludzi zadawało i nadal zadaje pytanie, czy Joanna rzeczywiście słyszała głos Boga. Odpowiedzią na to pytanie jest całe życie Joanny, która
od najmłodszych lat oddała się w pełni Bogu i dzięki Niemu oraz swojej charyzmie wyzwoliła tereny francuskie spod okupacji angielskiej, zapisując się tym samym na kartach historii.

 

 

 

 

Źródła: 

1) F. J. Holzwarth: „Historia Powszechna” Nakładem Przeglądu Katolickiego. Warszawa 1883.
2)   DeVries, Kelly (1999). Joan of Arc: A Military Leader. Gloucestershire: Sutton Publishing
3) www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/718682,Joanna-dArc-oskarzona-o-herezje-splonela-na-stosie
4) Życie Joanny d'Arc zwaney Dziewicą Orleańską / z rękopismów Pustelnika z Krakowskiego Przedmieścia.Witowski, Gerard Maurycy (1787-1837)